1. Cộng, trừ số thập phân
Muốn cộng, trừ số thập phân ta tiến hành cộng hoặc trừ các phần tương ứng của các số đó. Chú ý cộng, trừ phần thập phân trước, theo thứ tự từ phải qua trái.
Ví dụ 1: Tính 2,7 + 2,1
Cách tính:
Ta cộng phần mười trước: 7 + 1 = 8; tiếp phần nguyên 2 + 2 = 4. Vậy 2,7 + 2,1 = 4,8.
Ví dụ 2: Tính 7,7 – 3,2
Cách tính:
Ta trừ phần mười trước: 7 – 2 = 5; 7 – 3 = 4. Vậy 7,7 – 3,2 = 4,5.
Ví dụ 3: Tính 2,37 + 2,75
Cách tính:
Ta cộng phần trăm trước: 7 + 5 = 12 viết 2 nhớ 1 ; cộng phần mười: 3 + 7 = 10 nhớ 1 là 11 viết 1 nhớ 1, cộng phần nguyên: 2 + 2 = 4 nhớ 1 là 5 viết 5.
Vậy 2,37 + 2,75 = 5,12
Ví dụ 4: Tính 10,67 – 3,58
Cách tính:
Ta trừ phần trăm trước: 7 – 8 không trừ được ta lấy 17 – 8 = 9, tiếp tục trừ phần mười: 6 – 5 trừ thêm 1 nữa tức là 6 – 6 = 0. Phần nguyên làm tương tự: 10 – 3 = 7.
Vậy 10,67 – 3,58 = 7,09
2. Nhân, chia số thập phân
Cách 1:
Muốn nhân, chia các số thập phân với nhau ta viết chúng dưới dạng phân số rồi tiến hành như cách nhân chia phân số đã học.
*Chú ý: khi nhân chia số thập phân với một số tự nhiên khác 0 thì ta coi số tự nhiên có mẫu bằng 1.
Cách 2:
a) Cách nhân số thập phân:
– Nhân như nhân hai số tự nhiên với nhau.
– Đếm xem phần thập phân của hai thừa số có mấy số lấy phần thập phân của kết quả có bấy nhiêu số.
b) Cách chia số thập phân:
* Chia một số thập phân cho một số tự nhiên
Muốn chia một số thập phân cho một số tự nhiên ta làm như sau:
- Chia phần nguyên của số bị chia cho số chia.
- Viết dấu phẩy vào bên phải thương đã tìm được trước khi lấy chữ số đầu tiên ở phần thập phân của số bị chia để tiếp tục thực hiện phép chia.
- Tiếp tục chia với từng chữ số ở phần thập phân của số bị chia.
* Chia một số thập phân cho 10, 100,1000...
VD: 89,13 : 100 = 0,8913
Muốn chia một số thập phân cho 10, 100, 1000, ... ta chỉ việc chuyển dấu phẩy của số đó sang trái một, hai, ba,... chữ số.
* Chia một số tự nhiên cho một số tự nhiên mà thương tìm được là một số thập phân
Khi chia một số tự nhiên cho một số tự nhiên mà còn dư, ta tiếp tục chia như sau:
- Viết dấu phẩy vào bên phải số thương.
- Viết thêm và bên phải số dư một chữ số 0 rồi chia tiếp.
- Nếu còn dư nữa, ta lại viết thêm vào bên phải số dư mới một chữ số 0 rồi tiếp tục chia, và có thể cứ làm như thế mãi.
VD: 27 : 4 = 6,75
* Chia một số tự nhiên cho một số thập phân
- Khi nhân số bị chia và số chia với cùng một số khác 0 thì thương không thay đổi.
VD: 25 : 4 = (25 x 5) : ( 4 x 5)
Muốn chia một số tự nhiên cho một số thập phân ta làm như sau:
- Đếm xem có bao nhiêu chữ số ở phần thập phân của số chia thì viết thêm vào bên phải số bị chia bấy nhiêu chữ số 0.
- Bỏ dấu phẩy ở số chia rồi thực hiện phép chia như chia các số tự nhiên.
* Chia một số thập phân cho một số thập phân
Muốn chia một số thập phân cho một số thập phân ta làm như sau:
- Đếm xem có bao nhiêu chữ số ở phần thập phân của số chia thì chuyển dấu phẩy ở số bị chia sang bên phải bấy nhiêu chữ số.
- Bỏ dấu phẩy ở số chia rồi thực hiện phép chia như chia cho số tự nhiên.