1. Giới thiệu về biểu đồ đoạn thẳng
Để biểu diễn sự thay đổi số liệu theo thời gian của một đại lượng theo thời gian, người ta thường dùng biểu đồ đoạn thẳng
Biểu đồ đoạn thẳng gồm:
+ Hai trục vuông góc: Trục ngang biểu diễn thời gian, trục dọc biểu diễn độ lớn của dữ liệu.
+ Các đoạn thẳng nối nhau tạo thành một đường gấp khúc cho ta thấy được sự thay đổi của dữ liệu theo các mốc thời gian.
Chú ý: Có thể dùng biểu tượng khác như dấu chấm tròn, dấu nhân, …. để biểu diễn các điểm.
Ví dụ: Sự thay đổi dân số Việt Nam theo thời gian từ năm `1979` đến năm `2019` được biểu diễn bằng biểu đồ đoạn thẳng
Trong biểu đồ trên, trục ngang biểu diễn thời gian (năm), trục đứng biểu diễn số dân (đơn vị: triệu người), mỗi điểm biểu diễn số dân của Việt Nam tại năm tương ứng.
2. Cách vẽ biểu đồ đoạn thẳng
Bước 1: Vẽ trục ngang và trục dọc vuông góc với nhau.
`+` Trục ngang: Ghi các mốc thời gian.
`+` Trục dọc: Chọn khoảng chia thích hợp với số liệu và ghi số ở các vạch chia.
Bước 2:
`+` Tại mỗi mốc thời gian trên trục ngang, đánh dấu một điểm cách điểm mốc thời gian theo chiều thẳng đứng một khoảng bằng số liệu tại mốc thời gian đó, tương ứng với khoảng thời gian chia trên trục đó.
`+` Vẽ các đoạn thẳng nối từng cặp điểm tương ứng với cặp mốc thời gian liên tiếp, ta được một đường gấp khúc biểu diễn sự thay đổi của số liệu theo thời gian.
Bước 3: Hoàn thiện biểu đồ
`+` Ghi tên cho biểu đồ.
`+` Ghi chú các giá trị số liệu tại các đầu đoạn thẳng.
`+` Ghi đơn vị trên hai trục.
3. Đọc và phân tích dữ liệu trong biểu đồ đoạn thẳng
Muốn đọc và phân tích dữ liệu được biểu diễn trên biểu đồ đoạn thẳng, ta cần chú ý các đặc điểm sau:
- Biểu đồ biểu diễn các thông tin về vấn đề gì?
- Đơn vị thời gian là gì?
- Thời điểm nào số liệu cao nhất?
- Thời điểm nào số liệu thấp nhất?
- Số liệu tăng trong những khoảng thời gian nào?
- Số liệu giảm trong những khoảng thời gian nào?
Nhận xét: Biểu đồ đoạn thẳng giúp ta dễ dàng nhận ra xu thế của đại lượng ta đang quan tâm theo thời gian.